SNMP چیست و کاربرد آن در شبکه چیست؟

به طورکلی مدیریت شبکه یک پروسه ی کنترلی، به منظور بالا بردن کارایی و بازدهی شبکه و اطمینان از انتقال دیتا با حداکثر شفافیت و راندمان است.

Simpel Network Managment Protocol

Simpel Network Managment Protocol یا همان SNMP پروتکل مشهور و پرکاربرد برای مدیریت شبکه است. SNMP در واقع یک پروتکل  لایه Application است که برای تبادل اطلاعات مدیریتی بین تجهیزات شبکه استفاده می شود. این پروتکل بخشی از همان پروتکل IP/TCP می باشد. بدین منظور نیاز هست تا SNMP در کامپیوتر های کالینت نیز وجود داشته باشد تا Server SNMP یا SNMP Managerبتواند آنها را مدیریت و مانیتور کند.

اهداف ما از مدیریت شبکه چیست؟

مدیریت کانفیگها

از طریق مدیریت شبکه میتوان به صورت ریموت، کانفیگهای انجام شده در دیوایس را جمعآوری و مانیتور کرد تا بتوان بر اساس رفتار شبکه آنها را تغییر داد و یا تنظیم کرد.

مدیریت خطاها

از طریق مدیریت شبکه در صورت بروز خطا در شبکه در کوتاهترین زمان از آن مطلع شده و نسبت به رفع آن اقدام میشود. به عنوان مثال قطع شدن یک لینک ارتباطی، ازکارافتادن روتینگ، نیمسوز شدن منبع تغذیه بر اساس ولتاژ تولیدی.

مدیریت عملکرد

از طریق مدیریت شبکه میتوان بر عملکرد شبکه نظارت داشت و آن را بهبود ببخشید. به عنوان مثال مدیریت ترافیک شبکه، شناسایی سایتهای موردعالقه کاربران و به طورکلی شناسایی نحوه مصرف منابع شبکه(تمامی نرم افزارهایی )مانند نرم افزارهای مانیتورینگ و آنتی ویروس ها( که قرار است اطلاعان را از یک کالینت دریافت و پردازش کنند، نیاز دارند که از طریقی این اطالعات را دریافت نمایند.

مفاهیم موجود در SNMP

1- NMS یا  Network Management System : شبکه مدیریت سیستم
2- کارگزاران : Agent
3 – تجهیزات مدیریت شده : Devices Managed
هر یک از تجهیزات شبکه که میبایست مدیریت شوند Devices Managed ، در واقع یک نود از شبکه هستند که دارای یک Agent درون خود می باشند. این تجهیزات اقدام به جمع آوری و ذخیره سازی اطلاعات  میکنند و سپس این اطلاعات را در اختیار NMS قرار میدهند. این تجهیزات گاهی اوقات عناصر شبکه نیز نامیده می شوند که می توانند تجهیزاتی از قبیل روترها،سوئیچها، Bridgeها ، Hubها ، کامپیوتر ها و پرینتر ها باشند. Agent ها درون تجهیزات شبکه قرار دارند و می بایست فعال شوند. فعال سازی آنها باعث می شود تا اطلاعات مدیریتی کالینت ها را بصورت local جمع آوری کرده و آنها را برای ارسال به SNMP Manager  آماده کند.

وظایف Agent

جمع آوری اطلاعات مدیریتی درباره محیطی که در آن قرار دارد ذخیره و بازبابی اطلاعات مدیریتی به عنوان MIB(در ادامه توضیح داده می شود) علامت دادن به Manager SNMP در صورت بروز هر تغییر یا اتفاقی در کالینت در واقع یک Manager SNMP می تواند، انواع اطلاعات زیر را از agent درخواست کرده و مانیتور کند:

• آمار و تشخیص هویت پروتکل شبکه
• یافتن تجهیزات متصل به شبکه
• اطالعات پیکربندی نرم افزاری و سخت افزاری
• آمار کارکرد و میزان کارایی تجهیز
• پیام های خطا و event ها
• آمار کارکرد برنامه ها و نرم افزارهای استفاده شده در کالینت

Management Network با همکاری 3 جزء SNMP و SMI و MIB صورت میگیرد.

MIB چیست؟

Management Information Base یک دیتابیس اشتراکی بین Manager SNMP و Agent SNMP که محل نگهداری اطلاعات و آمارهای مربوط به دستگاهایی که پروتکل SNMP برای مدیریت بر روی آنها فعال شده است می باشد. هنگامی که manager SNMP اطلاعات را از agent درخواست می کند، Agent SNMP اطلاعات مورد درخواست را از MIB بازیابی می کند. به زبان ساده، تمامی اطلاعاتی که قرار است manager SNMP از Agent دریافت کرده و مانیتور کند، در این MIB ها ذخیره می شوند. هر سیستمی در شبکه  (کامپیوترها، سرور، روتر و غیره) یک MIB داشته که وضعیت منابع مدیریت شده را روی سیستم نشان می دهد، مانند ورژن نرم افزاری که روی آن دستگاه نصب شده است، IP هر پورت یا interface، میزان فضای آزاد هارد و یا تعداد فایل های در حال اجرا. بصورت کلی دو نوع MIB وجود دارد یا فقط دارای یک موجودیت اطلاعاتی مشخص و ثابت هستند که به آنها MIB Scalar گفته می شود یا اینکه بصورت خوشه ای و سلسله مراتبی دارای اطلاعات طبقه بندی شده می باشند که به آنها MIB Tabular گفته می شوند MIB .ها در قالب Object یا شیء نگهداری می شوند و به همین دلیل برای شناسایی راحت تر آنها از Identifier یا شناسه برای مشخص کردن آنها استفاده می شود و در اصطلاح فنی هر MIB دارای یک شناسه شیء یا Object Identifier که ساده شده آن OID می شود ، می باشد. تمامی Object هایی که توسط MIB ها تولید و استفاده می شوند از یک ساختار اطلاعاتی مدیریتی یکپارچه و استاندارد استفاده می کنند که به این ساختار  Structure Management Informationیا SMI گفته می شود که مدل مدیریتی اطلاعات را مشخص می کند و این اجازه را به سازندگان تجهیزات میدهد که بر اساس این استاندارد MIB هایی با OID هایی مشخص و استاندارد تولید کنند.

SMI یا ساختار اطلاعات مدیریتی چیست؟

یک سری قوانین کلی Syntax Language را برای تعیین نام اشیا و نوع دادههایی که درون Object ها ذخیره میشوند و همچنین چگونگی Encoding آنها و انتقالشان بر روی شبکه تعیین میکند.

P شامل سه فیلد اصلی است :
1-  Version:در این فیلد ورژن 1یا 2 یا 3 قرار میگیرد.
2-  Community String :Community String  در SNMP شبیه به نام کاربری یا پسورد می باشد که خود این ها شامل String یا رشته حروف یا اعداد هستند String Community هم از این قاعده مستثنی نیست. در واقع String Community یک پارامتر امنیتی می باشد که وقتی Server SNMP یک پیام از نوع Get-Request  به دستگاه  SNMP Client فرستاد SNMP Client این Community String را با Community String  که در خودش دارد مقایسه می کند و در صورتی که این  هر دو با هم برابر بودند دستگاه SNMP Client  پاسخ مناسبی را به SNMP Server  ارسال می کند. حال در صورتی که این دو String Community با هم برابر نبودند Client SNMP به درخواست جواب نمی دهد و آن را نادیده می گیرد. بسیاری از شرکت های سازنده تجهیزات شبکه ای مانند روتر ، سوئیچ ، فایروال ، UPSهای تحت شبکه و … به صورت پیش فرض String Community را برابر Public در نظر گرفته اند که در اصطالح فنی    Default Public Community نامیده می شود. Default Public Community String  ها قابل تغییر هستند و مدیر شبکه موظف است که برای بالا بردن امنیت شبکه سازمان این  Community String را تغییر بدهد، زیرا اگر تغییر داده نشود یک فرد مهاجم یا هکر می تواند به راحتی این Community String را بدست بیاورد. String ها به طور کلی دو نوع تقسیم بندی می شوند که عبارتند از-Read

Read-Write Community string و Only Community String

Get request: گرفتن مقادیر object ها از یک agent
Get Next  :گرفتن لیستی از object ها و مقادیر درون آنها از agent
Get bulk: گرفتن بالکهای بزرگ دیتا از قبیل سطرهای چندگانه
Inform :اطالعات MIB های دریافتی از یک Manager را در اختیار Manager دیگر قرار میدهد
Set Request: ست کردن یا تغییر مقدار value در یک object
Response :پاسخ agent به درخواستهای Set/ Get ارسالی از سمت NMS

نرم افزارهای پروتکل SNMP

• SolarWinds Network Performance Monitor
• Paessler PRTG
• ManageEngine
• WhatsUp Gold
• Spiceworks Inventory
• Zabbix

SolarWinds Network Performance Monitor

این برنامه را می توان به عنوان رهبری در بازار برنامه های نظارت بر شبکه و بهترین نرم افزار مانیتورینگ شبکه معرفی کرد. این برنامه با استفاده از SNMP دستگاه های جدید در شبکه را به طور مستمر کشف می کند و بر آن ها نظارت می کند. این نرم افزار روی محیط ویندوز سرور نصب می شود و در ابتدا عملیات یک سیستم اولیه را انجام می دهد.
در داشبورد برنامه امکان مشاهده و دریافت هشدار ها وجود دارد که امکان فیلتر کردن آن ها و دریافت هشدار هایی که به صورت فایل ارسال شده اند اشاره کرد. مانیتورینگ این برنامه دستگاه های بی سیم را نیز تشخیص می دهد. با قابلیت نقشه برداری این برنامه همواره اتصلاات بین دستگاه ها را می توانید بررسی کنید.

Paessler PRTG

معماری PRTG از سنسور های تشکیل شده است که اجزای مختلف را مانیتور می کنند. در این برنامه برای استفاده تا ۱۰۰ سنسور نیازی به پرداخت هزینه ندارید. در نظارت از پینگ و SNMP برای شناسایی و ردیابی سویچ ها و روتر ها و.. استفاده می شود. امکان گزارش نویسی هشدار ها و ارسال برای سایر اعضای تیم هم در این ابزار وجود دارد. این برنامه روی ویندوز سرور نصب می شود و به عنوان یک سرویس آنلاین در دسترس است.

ManageEngine

این نرم افزار نرم افزار مانیتورینگ سرور دیگری است که گوشه ای از شرکت ZOHO می باشد. بنابراین امکان همگام سازی و هماهنگی با سایر برنامه های این شرکت را نیز خواهید داشت. نظارت بر OpManager از SNMP برای ردیابی سلامت شبکه و دستگاه ها استفاده می شود. این برنامه امکان نقشه برداری خودکار را نیز دارد. شما می توانید به داشبورد برنامه از طریق موبایل هم دسترسی داشته باشید. این برنامه در نسخه های Enterprise و Essential ارائه شده است.

WhatsUp Gold

این برنامه قابلیت نظارت بر شبکه های متوسط را دارد که شبکه های بی سیم را نیز به عنوان نرم افزار مدیریت شبکه وایرلس تحت پوشش قرار می دهد. این برنامه نیز از SNMP برای نظارت استفاده می کند و امکان مانیتورینگ و ثبت خودکار دستگاه ها نیز در برنامه وجود دارد. امکان مشاهده هشدار ها در داشبورد وجود دارد که قابلیت ارسال هشدار با پیامک نیز در برنامه گنجانده شده است. بسته استاندارد برنامه قادر به نظارت مجازی است که در نسخه های دیگر از هوش عمیقتر، عملکرد VM و.. نیز استفاده کنید. نظارتVoIP ، مانیتورینگ ابری، مانیتورینگ سرور و تحلیل ترافیک از جمله مزایای این برنامه در نسخه رایگان
۳۰ روزه است.

Spiceworks Inventory

اگر دنبال برنامه رایگان هستید، می توانیداین نرم افزار را نصب کنید. این سرویس از آگهی کسب درآمد می کند و در سیستم های ویندوز، مک، لینوکس نصب می شود. این ابزار از وسایل شبکه نقشه تهیه می کند. با استفاده از تابع مدیریت دستگاه ها را مدیریت و پشتیبانی می کند. این ابزار برنامه ای جامع و کاربردی برای سیستم های کوچک تا متوسط می باشد. این برنامه قابلیت نظارت بر سیستم های ابری و بی سیم نیز دارد. با قابلیت Directory Active نیز می توانید رفتار های مشکوک را پیگیری کنید.

Zabbix

این نرم افزار نیز گزینه ای دیگر برای شبکه های کوچک و متوسط به عنوان نرم افزار مانیتورینگ شبکه است. امکانات معمول و مشابه سایر برنامه ها نیز در این ابزار وجود دارد. هشدار ها نیز قابلیت ارسال با ایمیل و پیامک را دارند. نظارت بر انواع شبکه های ابری و بی سیم و جمع اوری داده هم در این برنامه امکان پذیر است.